Salvatore “Doddore” Meloni

Màgini pigada de LinkOristano

de Alexandra Porcu

polìtica |

5 Luglio 2018

Doddore Meloni in una fotografia liada de Cagliaripad

S’indipendentista Doddore Meloni s’est mortu su 05.07.2017, bollu arregordai custa dii.

“Mi podint finsas impresonai, perou su spìritu miu sèmpiri lìberu at a abarrai!”

Is fueddus de s’indipendentista Doddore Meloni marcant cun d-una fràsia s’obra de totu sa vida sua. Sarbadori Meloni, nomenau “Doddore”, s’est mortu su cincu de su mesi de argiolas 2017 a 74 annus apustis de unu sciòperu de su fàmini de prus de sessanta diis. Apustis de cuàturu diis dd’ant interrau in bidda de Terraba, aundi issu ddoi iat bìviu tempus meda. Sa missa dd’ant fata in Sardu e unus centu personis ant acumpangiau a Sarbadori “Doddore” Meloni a s’ùrtimu biaxu suu. Unus cantu de issus tzerriànt “Libertadi” e “Indipendèntzia”, àterus portànt sa fotografia de issu in sa malliedda e àterus bentulànt sa bandera de Sardìnnia, chi etotu cuberiat su baullu. Pobidda cosa sua portàt unu bistiri traditzionali, e a Doddore puru dd’ant interrau cun su costumu de Ìttiri, sa bidda aundi fiat nàsciu. Est torrada paxi, candu sa fiuda cosa sua Giuanna no at aguantau is làmbrigas. Una cosa scheta e antiga de su mari de mesu, nomenau “s’atitu”, su scramiai. E medas de is chi fiant in lutu, sbentulànt sa bandera biancu-asulu-arrùbia de sa repùbrica de “Malu Entu”.

In s’annu 2008, impari a unus cantu amigus indipendentistas, s’est fatu meri de s’ìsula “Malu Entu”, posta a scurigadòrgiu de mesu de Sardìnnia, aundi ant proclamau sa “Repùbrica indipendenti”. Custu pranu, chi Doddore giai iat pensau agoa de is annus setanta, faddit cincu mesis apustis. Unu donnu iat detzìdiu de sperdi a is separatistas imperendi is fortzas militaris. Doddore no iat fatu is banderas scéti, ma puru dinai de sa repùbrica sua e àteras cosas. A cantu parit, s’ìsula no fait parti nimancu de s’Itàlia. No fiat scéti po su dinai chi nci-ddu iant portau a presoni a Doddore. Po annus e annus, Doddore arrefudàt de pagai impostas, ca su stadu italianu, po issu, no fiat sa natzioni cosa sua: “No si pagant impostas a is stràngius”, po fai cumprendi su chi faiat.

Su 28 de abrili de su 2017, sa Dii de sa Sardìnnia, s’est fatu arrestai e de boluntadi sua, est intrau a presoni. Dd’at fatu aici etotu che a su modellu suu Bobby Sands, natzionalista irlandesu de sa IRA, mortu puru in d-unu spidali in presoni, chi fiat mortu apustis de 66 diis de fàmini. Ma custu perou no fiat su primu sciòperu de su fàmini chi iat fatu Doddore. In su 1981, candu is sardistas iant fatu unu cungressu in Portu Turre, iat cunsillau de tempus meda de amanniai su statutu. Iat sugeriu ca su partidu depiat tenni che a su prus traguardu artu su de ghiai su pòpulu sardu finsas a s’indipendèntzia. Cudd’annu etotu dd’acusant po separatismu, trassa e atacu armau contras a sordaus americanus e ddu cundannant a noi annus de presoni. In cussu tempus iat fatu giai cincu mesis de sciòperu de su fàmini.

Apustis fiat andau a bivi po unus cantu tempus in Còssiga e in sa penìsula italiana, chi is Sardus ddi nant “continenti”. A s’ùrtimu movimentu polìticu cosa sua ddi narànt “Meris in domu nosta”, chi in italianu bolit nai prus o mancu “Padroni a casa nostra”. Is ùrtimas diis de sa vida sua fiant bessius unu sciacu mannu de artìculus aundi iant scritu ca su stadu italianu iat fatu una faddina bella e manna. Unu muntoni de giorronalis sardus iant batallau sa faina, innantis de totu is Portalis de is partidus indipendentistas chi ddoi funt in Sardìnnia. Giai candu fiat presoneri me in is Socials curriant fotografias de issu cun sa scrita “Je suis Doddore Meloni”. Nuncas iat pigau votus meda candu si candidàt.

Ddu pigànt po su “machillotu” in mesu de is separatistas, poita su chi faiat teniat efetu pagu cunformi. E casi pintorescu comenti a issu, in sa dii chi dd’iant arrestau, in sa Panda arrùbia sua ddi andàt avatu sa politzia, pròpriu candu issu etotu giai fiat andendi a presoni. Arriiat meda e una borta iat nau de ai “fatu s’arrevolutzioni cun sa polenta”, cun s’arrexonu ca ddu faiant sèmpiri prus perigulosu de su chi fiat diaderus e medas cosas fiant montaduras negativas de is Media. Po cantu pertocat cussu, fiat meda autoirònicu e fatu-fatu pigàt po su culu a su stadu italianu. E prenu de umori iat pigau sa parodia de issu etotu in d-unu programa televisivu sardu, innui bessiat e arrexonàt in sardu cun su “Double” suu.

Pruschetotu sa lìngua sarda giogàt un’arrolu de importu mannu meda. Parit finsas chi fessit su primu chi at otentu de podi imperai sa lìngua sarda ananti de su tribunali. Ant dèpiu circai unu tradusidori, mancai Doddore s’italianu ddu sciiat beni. Perou ddi portànt finsas arrespetu a Sarbadori Meloni, chi fiat tostorrudu meda e boliat lompi a is obietivus suus chena de violèntzia peruna. No est cosa aici fàtzili a intrai a fundu in sa mentalidadi de is sardus e a cumprendi tzertus cuntzetus, ca ddoi funt puru prospetivas no totunas. Comuncas fait a nai ca po medas issu fiat unu “balenti”. Su cuntzetu de una personi chi “arrapresentat valoris”, chi cumbatit po sa comunidadi.

Una personi atrivia, chi po sorti estrema est pronta a morri po is idealis cosa sua. Medas bortas, a custas personis finsas ddas onorant, ca si fùrriant contras a is autoridadis. Po cussu etotu, a bortas, a dolu mannu balint che “balentis” finsas unus cantu criminalis mannus e bandius. In parti custu parit fundudu in arrègulas e in d-unu còdixi de onori. De borta a borta si aprètziat a sa sola, chi su cuntzetu potzat balli po una tzerta personi. Deu etotu, sa dii chi s’est mortu, mi seu dispidia de issu pròpriu diaici:

“RIP, Doddore Salvatore Meloni, amigu. As a abarrai sèmpiri me in su coru miu, indipendentista prus machillotu e prus balenti de totus.”

 

Bortadura tedescu-sardu: Mario de Sardi

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.